†_Chùa Bà Thjên Hậu-Bình Thuận_†

Chùa Bà Thiên Hậu xây dựng năm 1725 toạ lạc tại xã Phan Rí Thành huyện Bắc Bình tỉnh Bình Thuận, cách thành phố Phan Thiết trên 70 km về phiá bắc. Chùa Bà Thiên Hậu thực ra là một ngôi đền thờ do người Hoa xây d ựng để thờ một nhân vật theo truyền thuyết của người Trung Hoa. Không rõ từ lúc nào kể cả người Hoa và người Việt ở đây lại gọi đền thờ bằng tên Chùa Bà Thiên Hậu và cũng từ đó đền thờ này có tên gọi như hiện nay.

Sách xưa gọi là Đền Thiên Hậu đúng nh ư tên và nội dung của ngôi đền thư ở mới xây dựng. Nội dung có đoạn “Đền được xây dựng ở ngoài quách tỉnh thành cũ, trước đền gần sông phiá Bắc sông có gò cát đỏ làm tiền án cho đền. Tương truyền thần thờ trong đền là người huyện Tiêu Điền, tỉnh Phúc Kiến bên tàu, họ Lâm là con gái thứ hai của Ôn Công, 8 tuổi học đạo tiên, 12 tuổi luyện đơn đã thành, kêu gió, gọi mưa được ứng nghiệm, Đời Tống có người đi biển gặp nạn gió, thuyền gần bị lật úp, thốt nhiên giữa không trung hiện ra một người tự nói “ Ta là con gái Ôn Công, giáng xuống để bảo hộ các người đây”. Rồi trong khoảnh khắc, gió lặng, thuyền được vô sự. Sau đó nhà Tống phong làm phu nhân, triều nhà Minh phong làm Thiên Phi, triều nhà Thanh phong làm Thiên Hậu Thánh mẫu”. Khi dựng đền thờ ở đây, những người khách buôn thường lui tới phụng cúng, đền thờ rất tráng lệ.

Một truyền thuyết khác tương tự như trên, nhưng có đoạn khác “ bà Thiên Hậu biến thành khúc gỗ gió (cây lấy trầm” trôi từ ngoài biển vào, đến đoạn sông này ( sông Cái, đoạn cuối sông Lũy trước lúc đổ ra biển) khúc gỗ không trôi được nữa. Thấy điều kỳ lạ người Hoa xưa đã xây đền tại nơi khúc gỗ dừng để thờ bà.

Chùa Bà Thiên Hậu xây dựng theo kiểu cách kiến trúc của người Hoa, kể cả trang trí nghệ thuật, màu sắc bên trong, bên ngoài đều mang đặc trưng văn hoá của người Hoa. Di tích này nằm trên vị trí rất lý tưởng, ở về hữu ngạn sông Cái, mùa nước cạn có thể lội qua bên kia sông, quanh năm gió mát, quanh chùa có nhiều cây cổ thụ lớn.

Chùa Bà Thiên Hậu còn lưu nhiều di sản văn hoá Hán Nôm, trong số đó có 5 sắc phong của các vua triều Nguyễn ban tặng cho Bà Thiên Hậu vì Bà đã có công giúp đỡ cho nhân dân trong vùng và phù hộ cho họ về mặt tinh thần. Chùa Bà Thiên Hậu là một trong những ngôi chùa Cổ nhất Bình Thuận . Chùa đã được tu bổ một số lần nhưng vẫn giữ được kiến trúc và trang trí nghệ thuật xưa.

Hiện nay Chuà Bà Thiên Hậu là một trong những nơi du ngoạn và viếng thăm không phải chỉ có người Hoa mà còn rất đông đảo người Việt đến vì sự tín ngưỡng và tâm linh của họ, một phần khác vì ở đây có nhiều cảnh trí thoáng mát , kết hợp với chùa tạo nên nơi nghỉ dưỡng, thoải mái và có lòng tin Thần sẽ phù hộ.